Duidelijkheid nog ver weg
Op vrijdag 22 november 2019 is de vierde voortgangsbrief van de minister van SZW verschenen. Welk nieuws heeft minister Koolmees in petto voor zzp-dienstverleners? Wij geven je graag een samenvatting.
De webmodule – stand van zaken
Volgens de minister is de webmodule een stap dichterbij gekomen. Een werkgroep van de ministeries van SZW, Financiën, UWV en de Belastingdienst heeft een vragenlijst ontwikkeld. Deze vragenlijst is voorgelegd aan toekomstige gebruikers. Daarmee zijn 3400 praktijkcasus verzameld. Op basis van alle reacties en gesprekken is een nieuwe conceptvragenlijst opgesteld. Deze is sinds 27 november 2019 hier vinden.
De webmodule – resultaten testfase
De resultaten van de testfase liegen er niet om: de vragenlijst wordt als complex en lang ervaren en bij een substantieel deel van de ingevulde vragenlijsten blijkt dat sprake is van werken binnen dienstbetrekking.
Ter illustratie van werken binnen of buiten dienstbetrekking zijn negen voorbeelden toegevoegd. De voorbeelden voor werken buiten dienstbetrekking zijn vanzelfsprekend. Het is de vraag of een boekhandel die een zzp’er inhuurt om verbouwingswerkzaamheden aan de winkel, überhaupt een webmodule zal invullen. Ook de voorbeelden voor werken binnen dienstbetrekking liggen voor de hand, zoals de casus van een gemeente die een zzp’er inhuurt om regulier werk te doen, dat ook door een ambtenaar met een vaste aanstelling wordt gedaan.
Het gaat natuurlijk om de twijfelgevallen, waarvoor een webmodule handig kan zijn om duidelijkheid te verschaffen. Helaas zit dat er niet in. Bij twijfel kregen de invullers de reactie dat op basis van de ingevulde gegevens geen oordeel kon worden afgegeven. Er worden drie voorbeelden gegeven van twijfelgevallen: een psychiatrische zorginstelling die een zzp’er inhuurt om werkplekonderzoeken te houden, een opleidingsinstituut dat een zzp’er inhuurt om door de opdrachtgever verzorgde trainingen en opleidingen te doceren en een communicatiebureau dat een zzp’er inhuurt voor interviews en copywriting. Bij deze voorbeelden waren er zowel indicaties van werken binnen dienstbetrekking (wezenlijk onderdeel bedrijfsvoering / instructies / piek en ziek / …) als van werken buiten dienstbetrekking (geen doorbetaling bij ziekte / werken bij andere opdrachtgevers / gebruik eigen logo / …). Het gaat om het totaal van alle antwoorden, maar de webmodule geeft dus geen eindoordeel over de weging van de verschillende antwoorden. Bij twijfel wordt het aan de betrokkenen zelf overgelaten om tot een oordeel te komen.
De webmodule – impact voor zzp-dienstverleners
De webmodule is nog geen wet. Er wordt gewerkt aan een verbeterde versie en een wetsvoorstel, dat uiteindelijk nog door de Tweede en Eerste Kamer wordt behandeld. Stel dat de webmodule wet wordt, wat merk je daarvan?
Onze inschatting op basis van de kennis van nu is dat je er niet zo veel mee op schiet. Veel van de opdrachten zullen in het grijze gebied vallen. En dan biedt de webmodule aan u, uw klanten en zzp’ers niet de gewenste duidelijkheid. In dat geval kan je als trusted advisor van zzp’er en klant meerwaarde bieden door zoveel elementen van werken buiten dienstbetrekking toe te voegen aan de opdracht. Indien er sprake is van overduidelijk werken binnen dienstbetrekking, kan je mogelijk een alternatief bieden in de vorm van detacheren of uitzenden. Dit laatste zal in belang toenemen, vanaf het moment dat de handhaving intensiever wordt.
Huidige en toekomstige situatie – een overzicht
Op 1 mei 2016 verdween de VAR en kwam de Wet DBA. De VAR gaf opdrachtgever en zzp’er zekerheid dat de zzp’er geen werknemer was en verleende de opdrachtgever vrijwaring. De Wet DBA kent geen vrijwaring en in plaats daarvan kwamen er modelovereenkomsten. Duidelijk is dat de Wet DBA meer vragen dan antwoorden heeft gebracht. Vandaar dat het kabinet druk bezig is om manieren te ontwikkelen die de markt meer zekerheid bieden. Immers, opdrachtgevers en opdrachtnemers zijn zelf verantwoordelijk voor het bepalen of bepaald werk wel of niet door een zzp’er gedaan kan worden en dan is nodig dat je weet waar je op moet letten. Als het aan minister Koolmees ligt, wordt die duidelijkheid geboden door:
- de modelovereenkomsten;
- de toelichting over het gezagscriterium dat per 1 januari 2019 is toegevoegd aan het Handboek Loonheffingen;
- de webmodule als hulpmiddel waarmee opdrachtgevers vooraf zekerheid kunnen krijgen of een bepaalde opdracht buiten (fictieve) dienstbetrekking kan worden uitgevoerd;
- de Wet minimumbeloning zelfstandigen;
- de Zelfstandigenverklaring.
Voor de Wet minimumbeloning zelfstandigen en de Zelfstandigenverklaring loopt op dit moment een internetconsultatie. Het Platform zzp-dienstverleners gaat een position paper inleveren.