Hoe kan minister Wouter Koolmees het dossier wet DBA het best oplossen? Rob de Laat (Bovib) en Josien van Breda-Hoekstra (Platform ZZP Dienstverleners) spreken namens de zzp-bemiddelaars en zij hebben wel wat tips.
Minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) presenteert binnenkort zijn hoofdlijnenbrief, waarin hij vertelt hij hoe hij het hoofdpijndossier wet DBA wil oplossen. Koolmees moet knopen doorhakken: stelt hij nieuwe wetgeving uit of niet? Gaat hij voor een stapsgewijze verandering? En wat doet hij met suggesties voor aanpassingen van het regeerakkoord? Lees daarover hier meer.
Als het aan de zzp-bemiddelaars ligt, moet hij in elk geval een paar belangrijke lessen trekken uit invoer van de wet DBA van een paar jaar geleden.
Les 1: Schep duidelijkheid
In mei 2016 werd de VAR afgeschaft. “Het ging te snel en er ontstond paniek”, zegt Josien van Breda-Hoekstra, voorzitter bij Platform ZZP Dienstverleners. Het platform is onderdeel van de Alliantie van Werk. “We hadden verwacht dat de nieuwe wet beter zou zijn dan de VAR, helaas bleek dat niet zo. De onzekerheid die toen ontstond was groot: sommige zelfstandigen zaten ineens thuis omdat opdrachtgevers ze niet meer durfden in te huren.”
Hoewel de wet DBA meer duidelijkheid had moeten geven, was het tegendeel het geval. “Er was veel te veel ruimte voor interpretatie”, zegt Rob de Laat. Hij is voorzitter van Bovib, de branchevereniging van onafhankelijke inhuur-intermediairs. “De markt had en heeft er echt last van. Ik zie opdrachtgevers nog steeds worstelen: wat mag nou wel, wat mag niet?”
Na veel kritiek en besloot het kabinet de handhaving van de wet op te schorten tot 2020. In het regeerakkoord is kabinet Rutte III duidelijk: de wet DBA wordt vervangen. Doelen van de nieuwe regels: aanpakken van schijnzelfstandigheid, bewust zelfstandige ondernemers niet te veel in de weg leggen, opdrachtgevers meer duidelijkheid geven.
Dat is hard nodig, vinden zowel Van Breda-Hoekstra als De Laat. De rust is inmiddels weder gekeerd, ondanks het feit dat er nog steeds onduidelijkheid is over de toekomst. “De deelnemers van ons platform hebben ondanks de onduidelijkheid een manier gevonden om te werken in de huidige situatie”, zegt de voorzitter van Platform ZZP Dienstverleners. “Maar we willen een echte oplossing.”
Les 2: Stel niet langer uit
Het gaat goed met de zelfstandig professional omdat er veel vraag is naar arbeid, zegt De Laat. “Werkgevers moeten wel inhuren, ondanks alle onduidelijkheid”, legt hij uit. “Ondertussen hangt de wetgeving ze als een donkere wolk boven het hoofd. Als de marktsituatie straks verandert, dan wordt die ontbrekende regelgeving pas echt een probleem.”
Als het aan de bemiddelaars ligt wordt de nieuwe wet DBA dus niet uitgesteld. “Niet weer een onderzoek of een commissie, het kabinet moet durven besluiten”, stelt De Laat. Dat is Van Breda-Hoekstra met hem eens. “Schuif het probleem niet op de lange baan, vooral niet de problemen die spelen aan de onderkant van de markt.”
Les 3: Richt je op het echte probleem
Van Breda-Hoekstra doelt op de laagbetaalde zzp’ers, bijvoorbeeld schoonmakers, postbodes en taxichauffeurs die voor minder dan 15 euro per uur werken. “Zij hebben geen goede onderhandelingspositie, worden op prijs tegen elkaar uitgespeeld. Er is geen sprake van goed opdrachtgeverschap. Deze mensen moet je beschermen.”
Het is een heel andere groep zzp’ers dan waar de bemiddelaars zich mee bezighouden. “De zelfstandig professionals in ons bestand hebben een bijzonder goede onderhandelingspositie”, vertelt ze. “Het uitgangspunt moet zijn dat zij zelf afspraken kunnen maken met bemiddelaars en opdrachtgevers.”
“Die zelfstandigen die onder de 15 euro per uur werken, daarover is maatschappelijke onrust”, stelt De Laat. “Het kabinet moet daar iets aan doen. Tegelijkertijd mogen zelfstandig ondernemers waar niks mee aan de hand is er geen last van hebben.”
Les 4: Laat geen ruimte voor interpretatie
Maar hoe doe je dat dan? Zowel De Laat als Van Breda-Hoekstra pleiten voor heldere regels. “Je hebt harde eisen nodig om te weten of een opdracht voldoet of niet”, vindt de Bovib-voorzitter. “Een minimaal inhuurtarief is niet ideaal, want er zijn ook zzp’ers die werken met een stukloon. Maar als het helpt dit vraagstuk op te lossen: prima. Het kabinet moet durven zeggen wat wel en niet kan.”
De ‘oude’ wet DBA liet veel aan de interpretatie over van de belastinginspecteur. “Die kon zijn eigen draai geven aan de regels”, zegt De Laat. “Dat zorgt voor veel onzekerheid: het is maar net wie jouw dossier behandelt. Er is dus behoefte dat de politiek heel heldere criteria stelt, die niet voor interpretatie vatbaar zijn. Als dat via een tarief moet, prima.”
“Wij zijn ook gecharmeerd van de opt-out, omdat ons uitgangspunt is dat partijen zelf afspraken moeten kunnen maken”, zegt Van Breda-Hoekstra namens de zzp-bemiddelaars.
In het regeerakkoord staat het voorlopige plan dat als iemand ingehuurd wordt tegen een laag tarief, dat gezien wordt als arbeidsovereenkomst. Boven een inhuurtarief van 75 euro per uur geldt een opt-out: er is dan geen discussie of iemand werknemer is of niet. Voor inhuur tussen het minimum- en opt-outtarief komt waarschijnlijk een webmodule met vragen om te bepalen of iemand als zelfstandige ingehuurd mag worden.
Les 5: Laat de pensioenregels erbuiten
Koolmees moet zijn vervanging van de wet DBA ook nog goedgekeurd krijgen door de Eerste Kamer. Bij het Pensioendossier speelt dat ook. De sociale partners komen daar niet uit, dus werft Koolmees steun van SP, PvdA en GroenLinks. De SP heeft vast aangekondigd dat de partij best met de minister wil onderhandelen over het pensioendossier, maar dan ook over situatie rondom zzp’ers.
Van Breda-Hoekstra is bang dat uitruil niet bijdraagt aan een goed functionerende arbeidsmarkt, omdat het kabinet zo de samenhang tussen de verschillende onderwerpen uit het oog verliest. De Laat noemt zo’n uitruil ‘niet fair’. “De belangen van werkgevers en vakbonden op het gebied van pensioen staan los van de belangen van zelfstandigen.”
“Het is lastig in te schatten was Koolmees gaat doen”, besluit Van Breda-Hoekstra. “Ik hoop in elk geval dat hij geleerd heeft van de wet DBA. Doe het nu goed en zorgvuldig, maar schuif de problemen niet op de lange baan.” De Laat vult aan: “Baseer wetgeving niet op uitzonderingen, durf keuzes te maken en zorg dat het volslagen duidelijk is.”
Bron: https://www.zipconomy.nl/2018/11/bemiddelaars-kabinet-trek-lessen-uit-de-wet-dba/