Wel of geen verplicht pensioen voor zzp’ers is een van de dilemma’s voor de minister van sociale zaken. Het pensioenfonds voor de bouw komt met een andere suggestie.
Verplichten is een brug te ver, vinden kabinet en ondernemers, maar helemaal geen pensioen voor zelfstandigen zonder personeel is ook onwenselijk. Het Bedrijfstakpensioenfonds voor de bouwnijverheid (Bpf-Bouw) heeft daarom iets anders bedacht voor zzp’ers: automatische deelname aan het pensioenfonds, tenzij ze weigeren.
“Ik denk dat veel bouwvakkers ermee geholpen zijn”, zegt David van As, directeur van Bpf-Bouw. Tijdens de economische crisis zijn veel bouwvakkers zzp’er geworden en daardoor kunnen ze geen pensioen meer opbouwen bij Bpf-Bouw. Veel zelfstandige bouwvakkers zoeken geen andere aanbieder om hun aanvullend pensioen te regelen. Van As: “Het zou goed zijn als zij automatisch bij ons blijven meedoen.”
Meer deelnemers
Bpf-bouw heeft veel klanten zien verdwijnen. Maar Van As zegt ‘primair te denken vanuit de belangen van de bouwvakkers’. Al erkent hij dat zijn pensioenfonds ook blij zal zijn met meer deelnemers. Tien jaar geleden had het er honderdduizend meer dan nu.
Het plan van Bpf-Bouw is niet goed, denkt pensioenaanbieder Bright. Omdat het inkomen van zzp’ers elke maand anders is, werkt het niet om een vast bedrag te sparen, en daar gaan pensioenfondsen wel van uit.
Dat probleem ziet Van As ook. Een pensioenregeling moet er voor zzp’ers daarom anders uitzien dan voor werknemers. Bpf-Bouw wil werken met een premie voor een geschat pensioeninkomen. Flexibeler dan dat wordt lastig.
Werkgroep
Bpf-Bouw gaat het plan nu verder uitwerken in een werkgroep van de Pensioenfederatie, de belangenbehartiger van bijna alle pensioenfondsen. Het plan kan namelijk ook voor andere sectoren interessant zijn, zoals voor de zorg, waar eveneens veel werknemers zzp’er zijn geworden. Nu ligt het idee nog op de tekentafel, al is het wel besproken met de politiek, hoogleraren en de sociale partners. Het kan alleen ingevoerd worden als de politiek de regels aanpast.
Voor de vakbonden is het heel belangrijk dat er in de herziening van het pensioenstelsel waaraan minister Wouter Koolmees (sociale zaken) nu werkt ook iets wordt geregeld voor zelfstandig ondernemers. De bonden vrezen gigantische problemen zodra die zelfstandigen de pensioengerechtigde leeftijd bereiken en dan slechts een AOW-uitkering ontvangen.
Maar de zzp-organisaties reageren niet enthousiast op het idee van een automatisch pensioen. “De zzp’er kan door sommige fondsen als melkkoe worden gebruikt. Dat mag nooit de bedoeling zijn. We zijn er niet om ouderwetse pensioenfondsen in leven te houden”, laten het Platform Zelfstandig Ondernemen (PZO) en ZZP Nederland weten in een gezamenlijke verklaring.
Niet meepraten
Het stoort hen ook dat zelfstandig ondernemers niet zijn uitgenodigd om mee te praten over dit experiment.
“De plannen van de pensioenfondsen hebben maar één doel: hun voortbestaan veilig stellen”, reageert Charles Verhoef, voorzitter van Zelfstandigen Bouw: “Ze gaan volledig voorbij aan de problemen die bij pensioenfondsen spelen. Waarom zou een zzp’er bij hen premie willen betalen terwijl onbekend is wat je krijgt als je met pensioen gaat? Het vertrouwen in de fondsen is laag. Er is geen zzp’er die zich vrijwillig gaat aansluiten bij een pensioenfonds. Ze regelen dat liever anders, door bijvoorbeeld banksparen of te investeren in vastgoed.”